ادبیات کودک و نوجوان
13 مهر 1389. نويسنده: maryam.pourmohammadi
ادبیات کودک و نوجوان گونه‌ای از ادبیات است که جداسازی آن از بخش‌های دیگر ادبیات با مخاطبان آن شناخته می‌شود.
این گونه ادبی هنگامی پدید آمد که بزرگسالان متوجه شدند کودکان و نوجوانان به سبب گنجایش‌های شناختی و ویژگی‌های رشدی خود آمادگی پذیرش متن‌های سنگین را ندارند و به متن‌هایی نیاز دارند که پاسخ‌گوی دوره رشد آن‌ها باشد.
کودکان خردسال به متن‌هایی آهنگین و کوتاه مانند لالایی‌ها، ترانه‌ها و متل‌ها واکنش بیش‌تری نشان می‌دهند.
هرچه گروه سنی مخاطبان بالاتر برود، آن‌ها کم‌کم می‌توانند داستان‌هایی را با واژگان بیش‌تر پذیرا باشند. ویژگی دیگر ادبیات کودک و نوجوان در این است که با سطح سواد کودکان پیوند دارد. کودک نوآموز تنها می‌تواند متن‌های ساده را بخواند و بفهمد.
هرچه سواد او بیش تر می‌شود، متن‌هایی با دایره واژگانی بیش‌تر را درک می‌کند.
کودکانی که به مرز نوجوانی و پس از آن می‌رسند می‌توانند رمان‌های متناسب با نیازهای خود را داشته باشند.
امروزه این رمان‌ها بیش‌تر در قالب فانتزی‌ها یا داستان‌های علمی و تخیلی منتشر می‌شود. البته داستان‌های واقعگرا که بازتاب دهنده احساسات و درگیری‌های زیستی و اجتماعی نوجوانان مانند موضوع جدایی پدر و مادر یا مرگ نزدیکان و بیماری‌ها و عشق‌های دوره نوجوانی است به فراوانی دراین حوزه منتشر می‌شود.
کودکانی که به مرز نوجوانی و پس از آن می‌رسند می‌توانند رمان‌های متناسب با نیازهای خود را داشته باشند.
امروزه این رمان‌ها بیش‌تر در قالب فانتزی‌ها یا داستان‌های علمی و تخیلی منتشر می‌شود. البته داستان‌های واقعگرا که بازتاب دهنده احساسات و درگیری‌های زیستی و اجتماعی نوجوانان مانند موضوع جدایی پدر و مادر یا مرگ نزدیکان و بیماری‌ها و عشق‌های دوره نوجوانی است به فراوانی دراین حوزه منتشر می‌شود.
ادبیات کودک نوجوان گونه‌های گستره‌ای دارد.
از داستان‌های تصویری و مصور تا داستان‌های فانتزی که امروزه از رایج‌ترین گونه در این حوزه هستند.
شعر و ادبیات منظوم بخش گسترده‌ای از ادبیات کودکان و نوجوانان را می‌سازد. همچنین افسانه‌های کهن گونه‌ای گسترده است که به فراوانی در اختیار این گروه سنی قرار می‌گیرد.
افسانه‌های نو که آفرینش‌گر آن را هانس کریستین آندرسن دانسته‌اند گونه‌ای دیگر از ادبیات کودکان است.
ـ داستان‌های کوتاه
ـ رمان نوجوانان
ـ فانتزی
ـ داستان‌های واقعگرا
ـ داستان‌های استعاری
ـ داستان‌های فکری
منابع
محمد هادی محمدی، روش‌شناسی نقد ادبیات کودکان، انتشارات سروش،تهران، ۱۳۷۸
مریم جلالی، شاهنامه در ادبیات کودک و نوجوان از مشروطه تا سال ۱۳۸۵، رساله دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۸۹
مریم جلالی، فانتزی عام و کاهش تخریب در ادبیات کودک و نوجوان، ماهنامه تخصصی اطلاع رسانی و نقد و بررسی کتاب، خرداد ۸۸، شماره هشتم، مسلسل ۱۴۰
مریم جلالی، شیوه‌های فانتزی سازی در ادبیات کهن،ماهنامه تخصصی اطلاع رسانی و نقد و بررسی کتاب.فروردین و اردیبهشت ۸۸، شماره ششم و هفتم، مسلسل ۱۳۸-۱۳۹
به همت: مریم پورمحمدی
بازگشت